Βιογραφικό Σημείωμα

ΡΩΜΟΣ ΦΙΛΥΡΑΣ (1889-1942)


Ο Ρώμος Φιλύρας (ψευδώνυμο του Ιωάννη Οικονομόπουλου) γεννήθηκε στο Κιάτο Κορινθίας και το 1902 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στον Πειραιά όπου ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του. Από το 1903, μαθητής του Γυμνασίου ακόμη, άρχισε να συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά της εποχής (Νουμάς, Ακρόπολις, Πρόοδος, Νέα Ελλάς, Πατρίς, κ.α.), όπου δημοσίευσε κυρίως χρονογραφήματα και παρουσιάσεις βιβλίων. Το 1916 διορίστηκε αρχικά αρχειοφύλακας και στη συνέχεια γραφέας στο στρατό, έφτασε ως το βαθμό του υπολοχαγού και κατά τη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων πολέμησε στη Μακεδονία και την Ήπειρο, όπου έπαθε κρυοπαγήματα. Αποτάχθηκε το 1924 λόγω ανίατης αφροδίσιας πάθησης. Ακολούθησαν δημοσιεύσεις του στα περιοδικά Ηγησώ, Νέα Εστία, Κύκλος, Ξεκίνημα και ως το 1927, οπότε κλείστηκε στο Δρομοκαΐτειο θεραπευτήριο ως το θάνατό του, εξέδωσε πέντε ποιητικές συλλογές (Ρόδα στον αφρό, Γυρισμοί, Οι ερχόμενες, Κλεψύδρα, Ο πιερότος, Θυσία) και το πεζογράφημα Ο θεατρίνος της ζωής. Η πρώτη εμφάνισή του στο λογοτεχνικό χώρο πραγματοποιήθηκε με ένα πεζογράφημα που δημοσιεύτηκε στο παιδικό περιοδικό της Μυτιλήνης Χαραυγή. Ακολούθησαν δημοσιεύσεις ποιημάτων και πεζών στην Διάπλαση των Παίδων, πάντα με το πραγματικό του όνομα, ενώ το 1903 χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το ψευδώνυμο Ρώμος Φιλύρας για την υπογραφή ποιημάτων που δημοσίευσε στο Νουμά. Ως ποιητής τοποθετείται στον κύκλο των λεγόμενων νεορομαντικών ελλήνων ποιητών του Μεσοπολέμου, ανάμεσα στους Λαπαθιώτη, Ουράνη, Καρυωτάκη, Άγρα, Κλέωνα Παράσχο ενώ επιρροές δέχτηκε από τους παλιότερους Μαλακάση, Δροσίνη, Γρυπάρη, Πορφύρα και άλλους. Επηρεάστηκε επίσης έντονα από το ρεύμα του συμβολισμού και υπέταξε την τεχνική της γραφής του και τη γλωσσική του έκφραση στην ανάγκη να μεταδώσει τα συναισθήματά του με άμεσα αντιληπτό τρόπο. Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν εβδομήντα ποιήματα που έγραψε στο Δρομοκαΐτειο με επιμέλεια του Τάσου Κόρφη. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του παραμένει αθησαύριστο στον περιοδικό και ημερήσιο Τύπο της εποχής του.

1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ρώμου Φιλύρα βλ. Άγρας Τέλλος, «Φιλύρας Ρώμος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια24. Αθήνα, Πυρσός, 1934, Ζήρας Αλεξ., «Φιλύρας Ρώμος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό9β. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988 και Κόρφης Τάσος, Ρώμος Φιλύρας· Συμβολή στη ζωή και στο έργο του. Αθήνα, Πρόσπερος, 1992 (νέα έκδοση).

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Άγρας Τέλλος, «Φιλύρας Ρώμος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια24. Αθήνα, Πυρσός, 1934.
• Άγρας Τέλλος, «Ρώμος Φιλύρας», Νέα Εστία32, ετ.ΙΣΤ΄, 15/9/1942, αρ.367, σ.955-956.
• Α[ποστολίδης] Ρ[ένος], «Ένας άγνωστος Ρώμος Φιλύρας», Πειραϊκή – Πατραϊκή57, 1/1960, σ.20.
• Βάρναλης Κώστας, Αισθητικά – ΚριτικάΒ΄, σ.222 και 225. Αθήνα, Κέδρος, 1958.
• Δημαράς Κ.Θ., «Ρώμος Φιλύρας», Ελεύθερον Βήμα , 10/9/1942.
• Ζαφειρόπουλος Κώστας, «Μια ώρα με τον Φιλύρα», Η Καθημερινή, 20/3/1939.
• Ζήρας Αλέξης, «Ρώμος Φιλύρας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό9β. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988.
• Καιροφύλλας Κώστας, «Ρώμος Φιλύρας», Αυτοί οι ωραίοι τρελοί, σ.221-236. Αθήνα, Φιλιππότης, 1986.
• Κόλλιας Σήφης, Ρώμος Φιλύρας· Με πρόλογο του Ακαδημαϊκού κ.Γρ.Ξενόπουλου. Κόρινθος, 1946. (και εκδ. ε΄, συμπληρωμένη, 1972)
• Κόρφης Τάσος, Ρώμος Φιλύρας· Συμβολή στη ζωή και στο έργο του. Αθήνα, Πρόσπερος, 1992 (νέα έκδοση).
• Κόρφης Τάσος, «Ρώμος Φιλύρας», Ματιές σε ποιητές του μεσοπολέμου, σ.23-37. Αθήνα, Πρόσπερος, 1978.
• Μάνεσης Σταύρος, «Μια συνάντηση με το Ρώμο Φιλύρα», Νέα Εστία57, ετ.ΚΘ΄, 1η/4/1955, αρ.666, σ.445-446.
• Παράσχος Κλέων, «Ρώμος Φιλύρας», Δέκα έλληνες λυρικοί, σ.181-192. Αθήνα, 1937. (και εκδ. β΄, Αθήνα, Φέξης, 1962)
• Στεργιόπουλος Κώστας, «Ρώμος Φιλύρας», Η ελληνική ποίηση· Η ανανεωμένη παράδοση, σ.252-262. Αθήνα, Σοκόλης, 1980.
• Στεργιόπουλος Κώστας, «Ο Φιλύρας και ο πηγαίος λυρισμός», Γράμματα και Τέχνες7-8, 7-8/1982 (τώρα και στον τόμο ΠεριδιαβάζονταςΑ΄· Από τον Κάλβο στον Παπατσώνη, σ.113-125. Αθήνα, Κέδρος, 1982).
• Χατζηφώτης Ι.Μ., «Ρώμος Φιλύρας (μια τραγική μορφή)», Ανιχνεύσεις [Νεοελληνικά μελετήματα και κριτικά δοκίμια], σ.47-55. Αθήνα, Αλκαίος, [1973].
• Χουρμούζιος Αιμίλιος, «Κριτική Εισαγωγή», Ρώμος Φιλύρας · Άπαντα· Έμμετρα και πεζά· Κριτική εισαγωγή Αιμ. ΧουρμούζιουΑ΄, σ.ζ΄-λγ΄. Αθήνα, Γκοβόστης, 1939.

Εργογραφία

(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)

Ι.Ποίηση
• Ρόδα στον αφρό. Αθήνα,1911.
• Γυρισμοί (1912-1918). Αθήνα, 1919.
• Οι ερχόμενες. Αθήνα, 1920.
• Κλεψύδρα. Αθήνα, Ελληνογαλλικό τυπογραφείο, 1921.
• Ο πιερότος. Αθήνα, Ελληνογαλλικό τυπογραφείο, 1922.
• Θυσία· Ποιήματα (1912-1923) Εικονογραφημένα. Αθήνα, τυπ. Εστίας, 1923.
ΙΙ.Πεζογραφία
• Ο θεατρίνος της ζωής. Αθήνα, Ελληνογαλλικό τυπογραφείο, 1916.
ΙΙΙ.Μεταφράσεις
• Brada, Και το κύμα γύρισε πίσω· Μετάφρασις Απόλλωνος Φιλύρα. Κύπρος, εκδ. Αθηνα, 1918.
ΙΙΙ.Συγκεντρωτικές εκδόσεις
• Άπαντα· Έμμετρα και πεζά · Κριτική εισαγωγή Αιμ. ΧουρμούζιουΑ’. Αθήνα, Γκοβόστης, χ.χ.

Επιπλέον Πληροφορίες

Χειρόγραφα του λογοτέχνη υπάρχουν στο Γενικό Αρχείο του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (Ε.Λ.Ι.Α.)