Βιογραφικό Σημείωμα

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Χ. ΜΕΤΑΞΑΣ - ΒΟΣΠΟΡΙΤΗΣ (1858-1908)


Ο Κωνσταντίνος Χ. Μεταξάς (το Βοσπορίτης από την καταγωγή του) γεννήθηκε στο Μπογιατζήκιοϊ (Βαφοχώρι) του Βοσπόρου. Ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη γεωπονία και τη βοτανολογία και ερασιτεχνικά με τη συγγραφή. Με την επιστημονική του δραστηριότητα απέκτησε κύρος στις χώρες της Ευρώπης και της Ανατολής, πολλές από τις οποίες επισκέφτηκε για επαγγελματικούς λόγους. Υπήρξε διευθυντής των κτημάτων Ζαρίφη στη Βαγδάτη για δέκα χρόνια, συνεταίρος της ομώνυμης επιχείρησης και συνεργάτης επιστημονικών εταιρειών. Για το έργο του βραβεύτηκε με το μετάλλιο Α’ τάξεως της Εθνικής Εταιρείας Εγκλιματίσεως της Γαλλίας και τιμήθηκε από την παρισινή Ακαδημία Επιστημών, ενώ ανακηρύχθηκε Ιππότης του Σταυρού του Σωτήρος και Ταξιάρχης του Μεδζητιέ. Στο χώρο του επιστημονικού Τύπου συνεργάστηκε με τα έντυπα Journal d’ agriculture pratique, Revue Horticole, Revue des Sciences naturelles · παράλληλα συνέγραψε επιστημονικές μελέτες. Πέθανε στο Γαλάτσι της Ρουμανίας. Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε από τους φιλολογικούς κύκλους της Κωνσταντινούπολης, ειδικότερα του Ελληνικού Φιλολογικού Συλλόγου, με δημοσιεύσεις ταξιδιωτικών εντυπώσεων (με έναρξη το κείμενο Εκδρομή εις Βαβυλώνα, δημοσιευμένο το 1891). Γνωστός έγινε όμως μέσα από δημοσιεύσεις διηγημάτων του σε αθηναϊκά λογοτεχνικά έντυπα (Εβδομάς, Ακρόπολις Φιλολογική, Παρνασσός, Εθνικόν Ημερολόγιον Σκόκου), με τα οποία διατήρησε εικοσάχρονη περίπου συνεργασία και κυρίως με την έκδοση της συλλογής διηγημάτων Σκηναί της ερήμου το 1899, την οποία προλόγισε ενθουσιώδες κείμενο του Εμμανουήλ Ροΐδη. Το σύνολο του έργου του Κωνσταντίνου Μεταξά- Βοσπορίτη τοποθετείται χρονικά στην πεζογραφική παραγωγή της λογοτεχνικής γενιάς του 1880 - με την οποία δείχνει να συμπορεύεται σε κάποια τεχνικά (ρεαλιστική γραφή, περιγραφή ηθών και εθίμων, χρήση των γλωσσικών ιδιωμάτων στους διαλόγους), διαγράφει ωστόσο μια μοναχική πορεία, καθώς ο συγγραφέας απείχε από τις ιδεολογικές και γλωσσικές αναζητήσεις της εποχής και κινήθηκε στα πλαίσια του διδακτισμού παρά την εξωτική θεματική του. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κωνσταντίνου Μεταξά – Βοσπορίτη βλ. χ.σ., «Μεταξάς, Κωνσταντίνος (Βοσπορίτης)», Μεγάλη Ελληνική ΕγκυκλοπαίδειαΙΖ΄. Αθήνα, Πυρσός, 1931 και Μελισσαράτου Γερασιμία, «Κωνσταντίνος Χ. Μεταξάς – Βοσπορίτης», Η παλαιότερη πεζογραφία μαςΖ΄ (1880-1900), σ.364-377. Αθήνα, Σοκόλης, 1997.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Άννινος Μπάμπης, Πρόλογος στον τόμο Υπό την σκιάν των φοινίκων, σ.ε΄-ιδ΄. Αθήνα, τυπ. Ανέστη Κωνσταντινίδη, 1904.
• Μελισσαράτου Γερασιμία, «Κωνσταντίνος Χ. Μεταξάς – Βοσπορίτης», Η παλαιότερη πεζογραφία μαςΖ΄ (1880-1900), σ.364-377. Αθήνα, Σοκόλης, 1997.
• Παλαμάς Κωστής, «Αι σκηναί της ερήμου - Δύο λέξεις διά τον κ.Ροΐδην», Ακρόπολις, 14/11/1899.
• Ροΐδης Ε.Δ., Πρόλογος στον τόμο Σκηναί της ερήμου· Ήθη Βεδουίνων, σ.7-27. Αθήνα, εκδ. Ακροπόλεως του Βλάση Γαβριηλίδη, 1899 (και στην επανέκδοση από τον οίκο Νεφέλη, σ.9-22. Αθήνα, 1988).
• Σταματίου Κ., Κριτική για το Δζεμήλα και άλλα διηγήματα, Τα Νέα, 1η/4/1988.
• Στεργιόπουλος Κώστας, «Βοσπορίτης Κωνσταντίνος», Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάννικα15. Αθήνα, Πάπυρος, 1984.
• Ψυχάρης Γιάννης, «Οι Μπεντουίνοι· Ένας πρόλογος του Ροΐδη», Άστυ, 6/3/1900 (το ίδιο και στον τόμο Ρόδα και μήλαΒ΄, σ.229-245. Αθήνα, Εστία, 1903).
• χ.σ., «Κωνσταντίνος Μεταξάς Βοσπορίτης», Εθνικόν Ημερολόγιον Κ.Φ.Σκόκου, 1900, σ.307-308.
• χ.σ., «Μεταξάς, Κωνσταντίνος (Βοσπορίτης)», Μεγάλη Ελληνική ΕγκυκλοπαίδειαΙΖ΄. Αθήνα, Πυρσός, 1931.

Εργογραφία

(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)

• Σκηναί της ερήμου· Ήθη Βεδουίνων. Αθήνα, εκδ. Ακροπόλεως του Βλάση Γαβριηλίδη, 1899 (και επανέκδοση από τον οίκο Νεφέλη, Αθήνα, 1988).
• Υπό την σκιάν των φοινίκων· Μετά προλόγου υπό Χ.Άννινου. Αθήνα, τυπ. Ανέστη Κωνσταντινίδη, 1904.
• Δζεμήλα και άλλα διηγήματα· Επιλογή - επιμέλεια Ε.Χ.Γονατάς. Αθήνα, Στιγμή, 1988.