Βιογραφικό Σημείωμα

ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ (1910-1975)


Ο Νίκος (Κόλιας) Καββαδίας γεννήθηκε στο Νικόλσκι Ουσουρίσκι, μια μικρή επαρχιακή πόλη του Χαρμπίν της Μαντζουρίας το 1910, γιος του μεγαλεμπόρου Χαρίλαου Καββαδία και της Δωροθέας το γένος Αγγελάτου που κατάγονταν από την Κεφαλονιά. Είχε μια μεγαλύτερη αδερφή και δυο μικρότερους αδερφούς. Το 1914 μετά το ξέσπασμα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου η οικογένεια Καββαδία επισκέφτηκε την Ελλάδα και κατέληξε στο Αργοστόλι ως το 1921, οπότε εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Είχε προηγηθεί η επιστροφή του πατέρα (ως το 1921) στη Ρωσία και η εκεί οικονομική καταστροφή του. Στον Πειραιά ο Νίκος τέλειωσε τη γαλλική σχολή του Saint Paul και το Γυμνάσιο. Παράλληλα δημοσίευσε τους πρώτους στίχους του στο περιοδικό της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας με το ψευδώνυμο Πέτρος Βαλχάλας. Γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή της Αθήνας, μετά το θάνατο του πατέρα του όμως αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του και να εργαστεί σε ναυτικό γραφείο, συνεχίζοντας τη συνεργασία του με φιλολογικά περιοδικά. Το 1929 μπάρκαρε στο φορτηγό πλοίο Άγιος Νικόλαος και από το 1930 ξεκίνησε η περίοδος των διαρκών ταξιδιών του ως το 1936. Το 1932 δημοσίευσε σε συνέχειες την Απίστευτη ιστορία του Λοστρόμου Νακαχαμόκο στην εφημερίδα Πειραϊκόν Βήμα. Το 1933 εξέδωσε την ποιητική συλλογή Μαραμπού, που έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από την κριτική. Ακολούθησαν το Πούσι (1947) και η Βάρδια (μυθιστόρημα-1954), ενώ μετά το θάνατό του εκδόθηκε και η συλλογή Τραβέρσο (1975). Το 1934 η οικογένειά του μετακόμισε στην Αθήνα. Το 1938 κατατάχθηκε στο στρατό και υπηρέτησε στην Ξάνθη. Το 1939 πήρε δίπλωμα ραδιοτηλεγραφητή. Το 1940 υπηρέτησε στην Αλβανία και πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση ως μέλος του Κ.Κ.Ε.. Από το 1945 ναυτολογήθηκε ως ραδιοτηλεγραφητής. Το 1953 πήρε το δίπλωμα του Ασυρματιστή Α’. Το 1965 πέθανε η μητέρα του. Το 1968 επισκέφτηκε την Κεφαλονιά μετά από τριάντα πέντε χρόνια απουσίας. Εκεί έγραψε το πεζό Λι. Πέθανε στην Αθήνα από εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο Νίκος Καββαδίας ανήκει σχηματικά στη γενιά του τριάντα, στο χώρο της οποίας όμως κατέχει μια ιδιότυπη θέση. Ο ποιητικός του λόγος εξέφρασε την ανάγκη απόδρασης από τη σύγχρονη του ποιητή ελληνική πραγματικότητα κυρίως μέσα από τα στοιχεία του κοσμοπολιτισμού και του εξωτισμού. Η γραφή του υπήρξε κυρίως βιωματική και ακολούθησε μια εξελικτική πορεία προς την αφαίρεση και τα όρια του υπερρεαλισμού, πάντα όμως μέσα στα πλαίσια της παραδοσιακής στιχουργικής φόρμας και ρυθμικής τεχνικής.
1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νίκου Καββαδία βλ. http://kavvadias.ekebi.gr/, καθώς και: Αργυρίου Αλεξ., «Καββαδίας Νίκος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, Γεράνης Στέλιος, «Καββαδίας Νίκος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας7. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και Χρυσόσκονη στα γένια του Μαγγελάνου · Εισαγωγή και ανθολόγηση Δημήτρης Καλοκύρης, σ.11-68. Αθήνα, Ερμής, 1995.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Αργυρίου Αλεξ., «Καββαδίας Νίκος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985.
• Βάρναλης Κώστας, «Ο Μαραμπού», Η Πρωία, 10/9/1943, σ.1.
• Βογασάρης Άγγελος, Νίκος Καββαδίας (Μαραμπού) · Ο ποιητής των μακρινών θαλασσινών δρόμων. Αθήνα, Σαμουράι, 1979.
• Γαλανάκη Ρέα, «Προτάσεις για την ανάγνωση του Νίκου Καββαδία», Ο Πολίτης18, 4/1978, σ.94-99.
• Γιαλουράκης Μανώλης, «Νίκος Καββαδίας · Ένας λυρικός της θάλασσας», Νέα Σκέψη120, 1/1979, σ.17-18.
• Επτά κείμενα για το Νίκο Καββαδία · Αλέξανδρος Αργυρίου, Γιώργος Ιωάννου, Στρατής Τσίρκας, Ντίνος Χριστιανόπουλος · Επιμέλεια Άντεια Φραντζή. Αθήνα, Πολύτυπο, 1982.
• Θρύλος Άλκης, Κριτική για το Μαραμπού, Σήμερα6, 6/1933, σ.191.
• Ιωάννου Γιώργος, «Μαδέρια στο πέλαγος», Αντί142, 4/1/1980, σ.12-13.
• Καββαδία Τζένια, «Αναμνήσεις από την παιδική ζωή του αδελφού μου», Η λέξη27, 9/1983, σ.750-751.
• Καββαδίας Νίκος, «Αδελφέ μου Δημήτρη (γράμμα στον Μ.Καραγάτση)», Η λέξη27, 9/1983, σ.739-741.
• Καραγάτσης Μ., «Στη γοργόνα πόρνη (γράμμα στον Νίκο Καββαδία)», Η λέξη27, 9/1983, σ.737-738.
• Καραντώνης Αντρέας, «Νίκος Καββαδίας», Φυσιογνωμίες· Τόμος δεύτερος, σ.333-342. Αθήνα, Παπαδήμας, 1977.
• Κόρφης Τάσος, Νίκος Καββαδίας · Συμβολή στη μελέτη της ζωής και του έργου του. Αθήνα, Κέδρος, 1978 (και νέα έκδοση Πρόσπερος, 1991).
• Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Νίκος Καββαδίας», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας οδηγός, σ.101-102. Αθήνα, Πατάκης, 1995.
• Λυκιαρδόπουλος Γεράσιμος, Μύθος και ποιητική του «Ταξιδιού». Αθήνα, Έρασμος, 1990.
• Μενδράκος Τάκης, «Νίκος Καββαδίας (Ο Μαραμπού)», Κριτικά Φύλλα, Άνοιξη 1976 (τώρα και στον τόμο Μικρές δοκιμές· Κριτικά σημειώματα & άρθρα, σ. 94-103. Αθήνα, Σοκόλης, 1990).
• Μικέ Μαίρη, Η “Βάρδια” του Νίκου Καββαδία · Εικονο-γραφήσεις και μεταμορφώσεις. Αθήνα, Άγρα, 1994.
• Μικρούτσικος Θάνος, «Κοιτώντας μουσικά την ποίηση του Καββαδία», Η λέξη27, 9/1983, σ.742-745.
• Νιάρχος Θανάσης, «Η αθωότητα της αμαρτίας», Η λέξη27, 9/1983, σ.747-749.
• Νικορέτζος, Δημήτρης. Νίκος Καββαδίας : Ο τελευταίος αμαρτωλός. Αθήνα, Εντός, 2001.
• Ντελόπουλος Κυριάκος, Νίκος Καββαδίας · Βιβλιογραφία 1928-1982. Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 1983.
• Πανσέληνος Ασημάκης, Κριτική για το Πούσι, Ελεύθερα Γράμματα61, 1/3/1947, σ.61.
• Παπαγεωργίου Κώστας Γ., «Για το αφήγημα Του πολέμου του Νίκου Καββαδία, Νέα Εστία143, 1/6/1998, ετ.ΟΒ΄, αρ.1702, σ.770-773.
• Παράσχος Κλέων, «Νίκου Καββαδία: Μαραμπού», Νέα Εστία14, ετ.Ζ΄, 15/8/1933, αρ.160, σ.899-900.
• Ποταμιάνος Δ.Π., Κριτική για τη Βάρδια, Διαβάζω3-4, 10/1976, σ.100-102.
• Στεργιόπουλος Κώστας (επιμέλεια), «Νίκος Καββαδίας», Η ελληνική ποίηση· Ανθολογία – Γραμματολογία, σ. 514-517. Αθήνα, Σοκόλης, 1980.
• Τράπαλης Γιώργος, Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καββαδία. Αθήνα, Άγρα, 1992.
• Τσίρκας Στρατής, «Νίκος Καββαδίας: Ο ποιητής της αδελφοσύνης και των μεγάλων οριζόντων», Το Βήμα, 12/2/1975, σ.4.
• Τσίρκας Στρατής, «Ο φίλος μου ο Μαραμπού», Αντί122, 31/3/1979, σ.10-11.
• Τσίρκας Στρατής, «Ο Κόλιας κι ο Αλεξανδρινός κριτικός», Αντί140, 7/12/1979, σ.10-11.
• Τσίρκας Στρατής, «Όχι δα και μαφιόζος», Αντί130, 21/7/1979, σ.12.
• Φιλίππου Φίλιππος, Ο πολιτικός Νίκος Καββαδίας. Αθήνα, Άγρα, 1996.
• Χαλκούση Ελένη, «Ο φίλος, ο στοχαστής, ο ευαίσθητος “Μαραμπού” · Ο ποιητής της θάλασσας και του θανάτου · Η Ελένη Χαλκούση γράφει για το Νίκο Καββαδία», Η Απογευματινή, 15/2/1975.
• Χάρης Πέτρος, Μικρή πινακοθήκη. Σειρά δεύτερη, σ.140. Αθήνα, Κριτικά Φύλλα, 1975.
• Χατζοπούλου - Καραβία Λεία, «Νίκος Καββαδίας, ο Μαραμπού», Τομές3, 3/1975, σ.49.
• Χ[ουρμούζιος] Αιμ[ίλιος], Κριτική για το Πούσι, Νέα ΕστίαΜΒ΄, 15/8/1947, αρ.483, σ.1018.

Αφιερώματα περιοδικών
• ΑντίΒ΄, 3/5/1975, αρ.18, σ.49-51.
• Καινούρια Εποχή, 23-24-25, Άνοιξη - Καλοκαίρι - Φθινόπωρο 1983, σ.3-18.
• Τομές32, ετ.Δ΄, 1/1978.
• Νέα Εστία143, 1/6/1998, ετ.ΟΒ΄, αρ.1702.

Το 2010, με την ευκαιρία των 100 χρόνων από τη γέννησή του, το ΕΚΕΒΙ δημιούργησε ειδικό ιστότοπο για τον συγγραφέα και το έργο του: http://kavvadias.ekebi.gr/

Εργογραφία

(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)

Ι.Ποίηση
• Μαραμπού · Με ένα εισαγωγικό σημείωμα του Καίσαρος Εμμανουήλ. Αθήνα, εκδοση Κύκλου, 1933.
• Πούσι. Αθήνα, Α.Καραβίας, 1947.
• Τραβέρσο · Προμετωπίδα Γιάννη Μόραλη. Αθήνα, Κέδρος, 1975.
ΙΙ.Πεζογραφία
• Βάρδια. Αθήνα, Α.Καραβίας, 1954.
• Λι. Αθήνα, Άγρα, 1987.
• Του πολέμου / Στο άλογό μου. Αθήνα, Άγρα, 1987.
ΙΙΙ.Μεταφράσεις
• Γιουτζίν ο’ Νηλ, Το ταξίδι του γυρισμού · Κι άλλα μονόπραχτα · Μετάφραση: Νικ.Καββαδία, Βασ. Νικολόπουλου. Αθήνα, Νότης Καραβίας, χ.χ.
ΙV. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
• Μαραμπού & Πούσι. Αθήνα, Γαλαξίας, 1961.
• Χρυσόσκονη στα γένια του Μαγγελάνου · Εισαγωγή και ανθολόγηση Δημήτρης Καλοκύρης. Αθήνα, Ερμής, 1995.

Επιπλέον Πληροφορίες

Χειρόγραφα του λογοτέχνη υπάρχουν στο Γενικό Αρχείο του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (Ε.Λ.Ι.Α.).